Rozpoczął się czas pasyjny

Rozpoczął się czas pasyjny, czas rozmyślania nad męką Jezusa Chrystusa. Kolejny raz chcemy spoglądać na historię Bożego dzieła odkupienia człowieka, które dokonało się na krzyżu Golgoty. W czasie pasyjnym, patrząc na cierpienia Syna Bożego, uświadamiamy sobie nasze grzechy, którymi zasmuciliśmy Boga i poprzez które oddaliliśmy się od Niego. Poselstwo o krzyżu zostaje postawione w centrum zwiastowania, nauczania, świadectwa i wyznania, ewangelizacji i duszpasterstwa. Zbawienie tylko przez Jezusa Chrystusa wyniósł ks. Marcin Luter na czoło wszelkiej nauki i wiary Kościoła.

 
Czas pasyjny znów przypomina nam, że Chrystus daje nam przykład, jaką postawę wobec cierpienia powinniśmy przyjmować. Wszak trudno wyobrazić sobie większe cierpienie niż to, które stało się udziałem Zbawiciela. Cierpienie będące wynikiem okrutnego przebiegu prowadzonego dochodzenia, okrutnego sposobu wykonywania kary śmierci przez przybicie do krzyża. Biczowanie, cierniowa korona, niesienie krzyża to sceny najbardziej wstrząsające w historii męki Pańskiej. Jezus Chrystus wziął na siebie grzechy całej ludzkości, cierpiał za wszystkich ludzi, niósł grzechy całego świata. Kościół przypomina nam słowa Jezusa, w których zapowiada On śmierć i zmartwychwstanie oraz wzywa do naśladowania, a jednocześnie wskazuje na najważniejsze wartości w naszym życiu.

 
Uczniem Jezusa może być tylko ten, kto idzie Jego drogą, drogą krzyża, drogą gotowości do poświęceń dla sprawy Ewangelii, cierpienia, a nawet oddania życia. Dietrich Bonhoeffer napisał kiedyś: Krzyż nie jest straszliwym kresem czyjegoś pobożnego, szczęśliwego życia, ale początkiem społeczności z Jezusem Chrystusem.

 
Dla nas, którzy dostępujemy zbawienia, mowa o krzyżu jest mocą Bożą. Cóż bardziej może wstrząsnąć sumieniem grzesznika i otworzyć jego oczy na okropność grzechu, jeśli nie krzyż Syna Bożego? Ukrzyżowany Chrystus jest mocą beznadziejnie cierpiącego człowieka, jego ostoją i nadzieją w śmierci.
Jezus umarł i zmartwychwstał po to, aby Bóg stał się ośrodkiem życia każdego człowieka. A umarł za wszystkich, aby ci, którzy żyją, już nie dla siebie samych żyli, lecz dla Tego, który dla nich umarł i został wzbudzony (2 Kor 5, 15).

 
Czas pasyjny w Kościele Ewangelicko-Augsburskim
 

W kalendarzu liturgicznym Kościoła kluczową rolę odgrywa okres roku kościelnego zwany czasem pasyjnym. Rozpoczyna się on w Dniu Pokuty i Modlitwy (Środa Popielcowa) i trwa przez 40 dni (nie licząc niedziel) - aż do Wielkiego Tygodnia włącznie. Nazwa czasu pasyjnego pochodzi od słowa pasja, oznaczającego mękę, cierpienie Jezusa Chrystusa.

 
Czas pasyjny - podobnie jak wcześniej Adwent - jest okresem wewnętrznego wyciszenia, duchowej refleksji, odsunięcia od siebie absorbujących spraw zewnętrznych. Jest to czas pokuty, rozumianej jako upamiętanie, powrót do Boga i Jego Słowa, do społeczności Kościoła - poprzez spowiedź i sakrament Komunii Świętej. Podczas czasu pasyjnego nie organizuje się radosnych uroczystości, ślubów, wzrasta natomiast liczba uczestników nabożeństw niedzielnych oraz tzw. nabożeństw pasyjnych, organizowanych w tygodniu.

 
Czas pasyjny zwany jest również czasem Wielkiego Postu, czasem postnym. Czy luteranie praktykują post? Należy zwrócić uwagę, że praktyka postu, rozumiana jako wstrzymywanie się na pewien czas od określonych potraw lub napoju, jest raczej wtórna wobec biblijnego rozumienia tego pojęcia. Bóg poprzez proroka stwierdził: "Lecz to jest post, w którym mam upodobanie: że się rozwiązuje bezprawne więzy, że się zrywa powrozy jarzma, wypuszcza na wolność uciśnionych i łamie wszelkie jarzmo, że podzielisz twój chleb z głodnym i biednych bezdomnych przyjmiesz do domu, gdy zobaczysz nagiego, przyodziejesz go, a od swojego współbrata nie obrócisz się" (Księga Izajasza, r. 58., w. 6 i 7). Post w Kościele Ewangelickim ma zatem przede wszystkim postać etycznej postawy wobec drugiego człowieka. Właśnie czas pasyjny poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii. Tym niemniej w niektórych regionach kraju (co wynika z tradycji historycznych bądź rodzinnych) praktykuje się post również jako pewną wstrzemięźliwość wobec napoju i jedzenia.

  
Wśród wielu ludzi coraz częściej upowszechnia się zwyczaj rezygnowania w czasie pasyjnym nie tylko z rozrywki, lecz także na przykład z używek, oglądania telewizji, jedzenia słodyczy. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze często trafiają do wystawianych w parafiach tzw. skarbonek diakonii, z których dochód jest przeznaczany na cele charytatywne w duchu cytowanego wyżej Słowa Bożego.
 

Od Środy Popielcowej milknie w kościołach radosne „Chwała na wysokościach” i „Alleluja”, a kolorem liturgicznym staje się pokutny fiolet. Niedziele postne w starożytnym Kościele były przeznaczone na przygotowanie katechumenów do chrztu świętego, stąd też teksty biblijne, a zwłaszcza Ewangelie mówiły o przyjściu na świat grzechu, o jego zgubnej mocy i o ratunku danym człowiekowi w Jezusie Chrystusie. Niedziele Postne od wieków biorą swoje nazwy od pierwszego słowa łacińskiego introitu:

 
Invocavit (Wzywaj - Ps 91,15) Ewangelia: Mt 4,1-11 Kuszenie Jezusa
Reminiscere (Pamiętaj - Ps 25,6) Ewangelia: Mk 12,1-12 o złych robotnikach
Oculi (Oczy moje - Ps 25,15) Ewangelia: Łk 9,57-62 o naśladowaniu Jezusa
Laetare (Radujcie się 5 - Ps Iz 66,10) Ewangelia: J 12,20-26 Owoce śmierci Jezusa
Judica (Bądź sędzią moim - Ps 43,1) Ewangelia: Mk 10,35-45 prośba synów Zebedeusza
 

Od Niedzieli Palmowej rozpoczyna się Wielki Tydzień. Ma on podstawowe znaczenie w roku liturgicznym Kościoła. Już Niedziela Palmowa, podczas której wierni wspominają uroczysty wjazd Jezusa Chrystusa do Jerozolimy jest początkiem kulminacji przeżywania 6-tygodniowego czasu pasyjnego. Zwieńczeniem tego czasu jest Wielki Czwartek i Wielki Piątek.

 
Wielki Czwartek jest w Kościele pamiątką ustanowienia przez Chrystusa Komunii (Wieczerzy) Świętej. W tym dniu odprawiane są przeważnie nabożeństwa wieczorne, podczas których wspomina się wydarzenie, które miało miejsce w wieczerniku. Wierzymy, że Komunia Święta jest sakramentem to znaczy ustanowionym przez Jezusa Chrystusa widzialnym znakiem niewidzialnej łaski Bożej oraz że - jak to formułuje ks. Marcin Luter - jest to prawdziwe ciało i prawdziwa krew Chrystusa Pana, w chlebie i winie przez Słowo Chrystusa nam, chrześcijanom, ku spożywaniu i piciu ustanowione. Na pytanie, co daje takie spożywanie i picie, odpowiadamy: odpuszczenie grzechów. A gdzie jest odpuszczenie grzechów, tam jest i życie wieczne, i zbawienie. Zgodnie z ustanowieniem Chrystusa, Komunia Święta jest udzielana wszystkim wierzącym pod dwiema postaciami. Barwą liturgiczną Wielkiego Czwartku jest biel - symbol czystości i niewinności.

 
Wielki Piątek jest wielkim świętem Kościoła. Tam, gdzie jest to możliwe, odprawia się kilka nabożeństw. W tym dniu milkną dzwony, na ołtarzu i kazalnicy dominuje czerń, krzyż ołtarzowy często jest na znak żałoby przesłonięty kirem. Wielki Piątek to pamiątka śmierci Pana Jezusa. Wierni słuchają wyjątków z historii męki i śmierci Zbawiciela. Do tradycji ewangelickiej należy gremialne i rodzinne - w powadze, ciszy i skupieniu - przystępowanie do Wieczerzy Pańskiej.
 

Sens teologiczny Wielkiego Piątku: Bóg przyjął w sposób doskonały ofiarę Swojego Syna, złożoną za nasze grzechy i dla naszego zbawienia. Przez śmierć Chrystusa, jedyną i niepowtarzalną, jesteśmy pojednani z Bogiem. Darmo otrzymaliśmy życie wieczne i zbawienie. Dary te są nasze, o ile przyswoimy je sobie w wierze. Szatan i świat poprzez śmierć krzyżową Jezusa utracili swoją moc i szansę na ostateczne zwycięstwo w dziejach. Barwą liturgiczną Wielkiego Piątku jest czerń - symbol śmierci i żałoby.

 
W Wielką Sobotę w niektórych parafiach są odprawiane krótkie nabożeństwa, niekiedy na cmentarzach. Barwą liturgiczną jest wciąż czerń. Jest to dzień łączący gorycz i ból pamiątki śmierci Chrystusa z pełnym nadziei oczekiwaniem na radość Zmartwychwstania.

A potem nadchodzi Wielkanoc…. Ten, który zmarł na krzyżu, zmartwychwstał i żyje.