Cieszyńskie dziedzictwo piśmiennicze
W dniach 3-5 marca 2010 r. w siedzibie Książnicy Cieszyńskiej oraz w sali sesyjnej cieszyńskiego ratusza odbyła się trzydniowa konferencja wieńcząca trzyletni projekt pt. „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”, współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Projekt realizowany był przez pięć cieszyńskich instytucji posiadających cenne zbiory biblioteczne i archiwalne, a mianowicie: Książnicę Cieszyńską, będącą liderem projektu, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Cieszynie, Konwent Zakonu Bonifratrów w Cieszynie, Muzeum Śląska Cieszyńskiego oraz Parafię Ewangelicko-Augsburską w Cieszynie, w ramach której działa Biblioteka i Archiwum im. Bogumiła Rudolfa Tschammera, posiadająca największy i najcenniejszy ewangelicki księgozbiór i archiwum w kraju.
Przez trzy lata od kwietnia 2007 do końca marca 2010 r. w Bibliotece i Archiwum im. B.R. Tschammera trwały prace związane z szeroko rozumianą ochroną i konserwacją zbiorów cieszyńskiej parafii. Przeprowadzono niezbędne prace remontowo-budowlane w pomieszczeniach magazynowych, pracowni oraz czytelni, zaadoptowano wyłączoną z użytkowania lewą emporę na drugim piętrze kościoła Jezusowego gdzie otwarto 29 marca 2009 roku Muzeum Protestantyzmu. Oprócz prac remontowo-budowlanych, dzięki projektowi zakupiono m. in. metalowe regały i szafy do Archiwum, gabloty muzealne, meble do pracowni oraz czytelni, zakupiono sprzęt komputerowy, zainstalowano systemy sygnalizacji antywłamaniowej oraz przeciwpożarowej, zakupiono urządzenia pozwalające na utrzymywanie odpowiednich warunków klimatycznych w pomieszczeniach oraz ich pomiar.
Cały księgozbiór, liczący obecnie przeszło 22.000 tytułów, w tym ok. 5 tys. starych druków (książek i czasopism wydanych do 1800 roku) oraz zasób archiwum liczący przeszło 80 metrów bieżących akt, poddano procesowi dezynfekcji w komorze fumigacyjnej. Później podjęto prace związane ze skatalogowaniem 4 tys. starych druków obecnie udostępniane na stronie Internetowej BiAT oraz zinwentaryzowano zasób archiwum. Konserwacji kompleksowej poddano 62 obiekty, reszta zbioru parafii została zabezpieczona dzięki przeprowadzonym pracą introligatorskim. Niewielką część zbiorów również poddano digitalizacji i zmikrofilmowaniu m.in. parafialne księgi metrykalne z XVIII i XIX w., natomiast ze starych druków m. in. takie dzieła jak: Martinus Luter, Einn Sermon von dreyerley gütem Leben das gewissen tzu vnterrichten ...,[Breslau] 1521; Agenda oder Ordnung derer Evangelischen Kirchen im Oelßnischen Fürstenthum..., Oelß 1686; Agenda to jest porządek Kościołow Ewanjelickich Księstwa Oleśnickiego..., Brzeg 1715; Ewanjelie y lekcye na niedziele doroczne y swięta uroczyste polskie..., Bresslau 1709, które docelowo będą udostępnione w całości w Internecie.
W czwartek, 4 marca otwarto „Szlak cieszyńskich bibliotek zabytkowych”, w ramach którego w galerii wystawowej Muzeum Protestantyzmu otwarto wystawę czasową pt. „Literatura protestancka w XVI – XVIII w. w zbiorach Biblioteki i Archiwum im. B.R. Tschammera”, na której do końca maja bieżącego roku można oglądać m.in. takie dzieła jak: Biblia w tłumaczeniu ks. dr Marcina Lutra wydana w Norymberdze w 1589 r., pierwsze i drugie wydanie Biblii Gdańskiej z 1632 i 1660 r., pierwsze polskie wydanie Postylli Domowej Lutra drukowane w Królewcu w 1574 r., Duży Katechizm wydany w Wittenberdze w 1576 r., Loci comunes Filipa Melanchtona (wydanie z Bazylei z 1561 r.), Konfesję Augsburską łacińskie wydanie z Wittenbergi z 1531 r. oraz popularną postylle ks. Samuela Dambrowskiego wydanie z Brzegu z 1772 r. oraz mało znaną postyllę ks. Andrzeja Schöenflissiusa. Oprócz wyżej wymienionych dzieł można zobaczyć książki innych wybitnych teologów takich jak Veit Dietrich, Jacob Andreae, David Chytraeus, Martin Chemnitz, Aegidius i Nicolaus Hunniusowie, Johann Arndt, August Hermann Niemeyer, Philipp Jacob Spener, August Hermann Francke, Gottfried Arnold, Johann Jakob Rambach.
Podczas trzydniowej konferencji dokonano uroczystego podpisania porozumienia o współpracy na rzecz ochrony, udostępniania i popularyzacji cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego, które dokonali przedstawiciele pięciu instytucji w osobach: dyrektora Książnicy Cieszyńskiej Krzysztofa Szelonga, dyrektora Archiwum Państwowego w Katowicach dr. Piotra Greinera, dyrektora Muzeum Śląska Cieszyńskiego Mariana Dembinioka, przeora Konwentu Bonifratrów o. Andrzeja Konrada Zacha oraz proboszcza parafii cieszyńskiej ks. radcę Janusza Sikorę.
Bezwątpienia realizacja projektu przyniosła znaczącą poprawę warunków przechowywania i udostępniania cieszyńskich księgozbiorów i archiwaliów, a ponadto przyczyniła się do popularyzacji oraz wprowadzenia w obieg naukowy wielu materiałów do tej pory praktycznie nieznanych. Sama zaś Biblioteka i Archiwum im. B.R. Tschammera przeżywa ponowne „odrodzenie” prezentując bogaty dorobek kulturalny, społeczny jaki i religijny ewangelików na Śląsku Cieszyńskim.
Więcej informacji na temat korzystania z zbiorów parafii cieszyńskiej oraz projektu EOG
http://www.biblioteka.cieszyn.org.pl/, tel. 502495835
