300 lat tolerancji na Śląsku Cieszyńskim
21 i 22 maja 2009 r. w sali konferencyjnej Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie miała miejsce międzynarodowa konferencja naukowa „300 lat tolerancji na Śląsku Cieszyńskim”. Konferencja odbyła się w ramach głównych uroczystości 300-lecia założenia kościoła Jezusowego w Cieszynie.
Gości przywitał oraz konferencję otworzył w imieniu organizatorów i gospodarzy ks. Janusz Sikora. W ramach części wstępnej krótkie przemówienia wygłosili prof. dr hab. Halina Rusek – Dziekan Wydziału Etnologii i Nauki o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, dr inż. Bogdan Ficek – Burmistrz Miasta Cieszyn oraz bp Paweł Anweiler – Biskup Diecezji Cieszyńskiej.
W ramach 2-dniowej konferencji wygłoszonych zostało łącznie 28 referatów, podzielonych na 4 bloki tematyczne. 17 wykładów przedstawili prelegenci z Polski, 9 wykładów z Czech, i po jednym wykładzie z Austrii i Niemiec. Wykłady wygłaszane w języku czeskim i niemieckim tłumaczone były symultanicznie na język polski.
W pierwszym dniu przedstawionych zostało 14 tematów w ramach bloku „Dzieje luteranizmu w XVI-XX wieku (1545-2009)” obejmujących m. in. problematykę reformacji, kontrreformacji, przemian wyznaniowych w księstwie cieszyńskim, a później na Śląsku Cieszyńskim, szkolnictwa ewangelickiego w Cieszynie, pietyzmu cieszyńskiego, topografii Placu Kościelnego w Cieszynie w XVIII w., luteran we współczesnej Polsce i Czeskiej Republice oraz przemiany ustrojowe w Polsce jako wezwanie dla Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na Śląsku Cieszyńskim.
W drugim dniu przedstawionych zostało 5 wykładów w ramach bloku „Wybrane aspekty sztuki protestanckiej” obejmujących takie tematy jak geneza formy architektonicznej kościoła Jezusowego w Cieszynie, śląskie kościoły łaski w ikonografii i źródłach drukowanych, architektura protestancka Śląska Austriackiego w latach 1780-1900, ewangelickie nekropolie w Cieszynie.
W drugim dniu wygłoszone zostały również referaty bloku „Protestancka literatura i myśl teologiczna” obejmujące tematykę ewangelickiego piśmiennictwa w księstwie cieszyńskim, autorstwa wykładów o Objawieniu Jana przypisywanych J. Trzanowskiemu, drogi pietyzmu, czeska literatura cieszyńskich pietystów, polska literatura religijna na Śląsku Cieszyńskim w XIX w.
Ostatnią częścią konferencji były referaty z bloku „Wokół źródeł i stanu badań”. Obejmowały one takie tematy jak badania nad protestantyzmem na Śląsku Cieszyńskim w XX w., zbiory archiwalne (w tym muzykalia), biblioteczne i muzealne parafii w Cieszynie, archiwum Śląskiego Kościoła Ewangelickiego w Republice Czeskiej w Czeskim Cieszynie. Pełny wykaz prelegentów i tematów wykładów zamieszczono w numerze 5/2009 Wieści Wyższobramskich.
W pierwszym dniu konferencji Burmistrz dr inż. Bogdan Ficek przedstawił najnowszą książkę Władysława Sosny „Szlakiem pamiątek ewangelików cieszyńskich”, wydaną przez Urząd Miejski w Cieszynie. Ta interesująca i starannie graficznie wydana książka została bezpłatnie przekazana wszystkim uczestnikom konferencji.
Na zakończenie konferencji Emil Kroczek i dr Daniel Spratek (Czeski Cieszyn) przedstawili film „300 lat kościoła Jezusowego w Cieszynie”.
Konferencja cieszyła się wielkim zainteresowaniem. Dowodem może być bardzo dobra frekwencja, bowiem w pierwszym dniu zanotowano 243, a w drugim 216 uczestników. Wielu z nich, w tym prelegenci, księża, gościa zagraniczni i krajowi wyrazili pozytywne opinie zarówno pod kątem doboru tematycznego i prelegentów jak i pod względem organizacyjnym. Stoisko najnowszych wydawnictw parafii w Cieszynie i Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego (Oddział Cieszyn), a również starych pozycji wydawniczych z XIX i początku XX wieku cieszyło się dużym zainteresowaniem.
W konferencji wzięło udział wielu gości, m. in. bp Janusz Jagucki – Biskup Kościoła E-A w RP, bp Paweł Anweiler – biskup Diecezji Cieszyńskiej, bp Walter Jagucki – Kościół Ewangelicko – Luterański w Wielkiej Brytanii, bp Stanislav Piętak – Śląski Kościół Augsburskiego Wyznania w Republice Czeskiej, bp sen. Vladislav Volny (Republika Czeska), bp sen. Jan Szarek, ks. radca Piotr Gaś, ks. prof. dr hab. Józef Budniak – Uniwersytet Śląski, ks. Dr. Ulrich Wagner (Monachium), prof. Dr. Karl Schwarz (Wiedeń), dr inż. Bogdan Ficek – Burmistrz Miasta Cieszyn, Jan Matuszek – z-ca Burmistrza Miasta Cieszyn, Czesław Gluza – Starosta Cieszyński, Ewa Sum – Prezes Zarządu Ośrodka Wydawniczego „Augustana”, prof. dr hab. Halina Rusek – U. Ś., prof. dr hab. Janusz Spyra – U. Ś., prof. dr hab. Tadeusz Stegner (Gdańsk), prof. dr hab. Jan Harasimowicz – Uniwersytet Wrocławski, prof. dr hab. Ewa Chojecka (Bielsko-Biała), prof. dr hab. Sławomir Gawlas (Warszawa).
W sobotę 23.05.2009 r. partnerzy z Zaolzia (Śląski Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania w Czeskim Cieszynie) zorganizowali dla uczestników konferencji naukowej sześcio godzinną wycieczkę autokarową „szlakiem kościołów luterańskich na Ziemi Cieszyńskiej po czeskiej stronie”. Zwiedzono kościół w Bystrzycy, po którym oprowadzał ks. Roman Raszka. Kościół i starą szkołę w Nawsiu przedstawił z-ca biskupa ks. Jan Wacławek, a nowy kościół w Pisku zaprezentował Jiři Kaleta. Uczestnicy wycieczki mieli również możliwość zobaczyć piękną trójwieś Jaworzynka-Istebna-Koniaków oraz podziwiać wspaniałe widoki ze szczytu Ochodzitej. Przewodnikiem wycieczki był pastor zboru w Czeskim Cieszynie ks. Bogusław Kokotek. Wycieczkowicze z Czeskiej Republiki, Niemiec, Austrii, Stanów Zjednoczonych i Polski byli w pełni zadowoleni z konferencji jak i z wycieczki.
Stanisław Hławiczka
