Podpisanie umowy partnerskiej
Początek uroczystości związanych z 60-leciem Memorandum.
W sobotę, 4 października 2025 roku w kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy w Warszawie odbyła się modlitwa poranna. Było to pierwsze wydarzenie w programie obchodów 60-lecia Memorandum Wschodniego, które odbywają się w Warszawie w dniach 4-5 października 2025 r.
Centralnym punktem nabożeństwa było podpisanie umowy partnerskiej pomiędzy Kościołem Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej a Kościołem Ewangelickim Berlina Brandenburgii Śląskich Górnych Łużyc.
Podczas modlitwy Kościoły dziękowały Bogu za dotychczasową współpracę i prosiły o jej pogłębienie oraz błogosławieństwo na przyszłość. Modlitwę prowadził proboszcz parafii ks. Piotr Gaś.
Kazanie wygłosił bp dr Christian Stäblein, zwierzchnik Kościoła Ewangelickiego Berlina Brandenburgii Śląskich Górnych Łużyc. Podkreślił, że istotą spotkania między ludźmi jest obecność – bycie razem, zauważenie drugiego człowiek, wspólne przeżywanie radości, a także trudnych doświadczeń. Powtarzana wiele razy fraza „Oto jestem, oto jesteś, oto jesteśmy, oto jesteście” w języku polskim i niemieckim stała się w tekście kazalnym symbolem wzajemnego otwarcia i wdzięczności za partnerstwo między Kościołami w Polsce i Niemczech. Biskup wspomniał liczne wspólne działania podkreślając jak ważne jest to, że dzisiejsze pojednanie stoi w kontraście do dawnej historii podziałów i wrogości.
Centralnym punktem kazania był tekst z Księgi Izajasza 58 (przeznaczony na Dziękczynne Święto Żniw) o dzieleniu się chlebem z głodnymi i przyjmowaniu potrzebujących pod swój dach. Prorocki obraz dzielenia się został przedstawiony jako źródło światła i nadziei. Bp Stäblein odniósł to do konkretnych działań, jak pomoc udzielana uchodźcom z Ukrainy. Ważnym akcentem były słowa Boga „Oto jestem”, które wyrażają Jego obecność wszędzie tam, gdzie ludzie budują mosty, żyją sprawiedliwością i służą sobie nawzajem.
Kazanie nawiązywało też do obrazu z Listu do Efezjan, w którym wspólnota wierzących porównana jest do ciała, którym jest Chrystus, a ludzie do różnych jego części. W tym kontekście współpraca między Kościołami w Polsce i Niemczech została ukazana jako „staw” Europy, miejsce ruchu łączące Wschód i Zachód. Podkreślono, że jak stawy potrzebują ruchu, aby nie zesztywnieć, tak wspólnota potrzebuje nieustannej żywej wymiany – spotkań, modlitwy, dzielenia chleba, służby innym i otwartości. Wszystko to ma prowadzić do chwil, w których Bóg sam mówi: „Oto jestem”, bo tam, gdzie jest miłość i solidarność, tam jest On obecny.
W refleksji po kazaniu bp Jerzy Samiec, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce przypomniał historię partnerstwa i podkreślił, że wcześniejsze relacje między Diecezją Wrocławską a Kościołem Ewangelickim Górnych Łużyc Śląskich stały się podstawą do zacieśnienia więzi pomiędzy Kościołami. Podkreślił, że rozszerzenie partnerstwa na cały Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce wpisuje się w przesłanie ze spotkania chrześcijan we Frankfurcie nad Odrą, które brzmiało „Nic nas nie rozdzieli”. To znak jedności mimo trudnych czasów i pojawiających się nastrojów podziału. Bp Samiec zwrócił również uwagę na symbolikę podpisania umowy w 60. rocznicę ogłoszenia Memorandum Wschodniego, dokumentu ważnego dla pojednania między narodami. Dodał, że nowe partnerstwo jest świadectwem, iż chrześcijanie, ewangelicy – niezależnie od narodowości – pragną pokoju, pojednania i wzajemnej miłości, a ich wspólne działania są znakiem nadziei dla Europy.
Następnie została podpisana umowa partnerska. Kościoły rozszerzyły w niej dotychczasową współpracę Diecezji Wrocławskiej na cały Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce. Celem dokumentu jest pogłębienie partnerstwa w wymiarze duchowym, społecznym i kulturalnym między Kościołami. Podkreślono, że partnerstwo oparte jest na wspólnej wierze w Trójjedynego Boga objawionego w Jezusie Chrystusie, na tradycji reformacyjnej oraz w duchu Konkordii Leuenberskiej, a relacje między Kościołami są znakiem wspólnoty i świadectwem pojednania między narodami i ludźmi w Europie.
Kościoły w dokumencie zobowiązały się do utrwalania procesu pojednania między Polską a Niemcami, oraz wspierania dobrosąsiedzkich relacji, pokoju i sprawiedliwości. Elementem współpracy będzie wymiana duchownych, liderów, studentów i specjalistów, wzajemne informowanie o ważnych wydarzeniach, uczestnictwo w synodach, organizowanie konferencji, szkoleń i seminariów dotyczących teologii, duszpasterstwa, pracy parafialnej, socjalnej, diakonijnej, a także katechizacji, muzyki i administracji.
Relacja będzie obejmowała również dialog ekumeniczny z Kościołem rzymskokatolickim i Cerkwiami prawosławnymi po obu stronach Odry i Nysy oraz współpracę z Ewangelickim Kościołem Braci Czeskich i Niemieckim Ewangelicko-Luterańskim Kościołem w Ukrainie. Istotnym elementem umowy jest pielęgnowanie kontaktów parafialnych, wymiana grup dziecięcych, młodzieżowych i chóralnych, a także wspólne działania diakonijne i edukacyjne.
Kościoły zadeklarowały wspólne zaangażowanie w sprawy sprawiedliwości społecznej, pokoju i ochrony stworzenia oraz, w razie potrzeby, podejmowanie wspólnych stanowisk w kwestiach etyczno-społecznych. Koordynację współpracy zapewnią istniejące gremia obu stron, które będą rozwijały nowe inicjatywy i konsultowały bieżące działania na poziomie krajowym i lokalnym.
Umowa została zawarta bezterminowo, z planowaną ewaluacją po dziesięciu latach, i weszła w życie z chwilą podpisania w Warszawie i Berlinie. Została opublikowana w obu Kościołach jako oficjalny dokument partnerstwa.
Całość modlitwy była transmitowana online: link do transmisji
