Promocja serii Monumenta Śląskiej Reformacji
W ostatnią sobotę czerwca w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle miała miejsce prezentacja tekstów wydanych przez wydawnictwo „Śląsk” pod wspólnym tytułem „Monumenta Śląskiej Reformacji”.
03.07.2019
Inicjatorem i pomysłodawcą tego wydawniczego wydarzenia jest prof. Jan Malicki, znawca kultury i literatury staropolskiej, w tym śląskiej, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego oraz wieloletni dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach. Cykl zainicjowany został w związku z Rokiem Reformacji, przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, w tym zaangażowaniu ówczesnego wicemarszałka województwa śląskiego – dr. Henryka Mercika, laureata Śląskiego Szmaragdu 2017.
Na „Monumenta Śląskiej Reformacji” złożyły się cztery teksty świadczące o trwaniu luterańskich tradycji piśmienniczych na Śląsku. Spośród licznych powstałych na ziemi śląskiej pism zaprezentowane zostały: „Katechizm od doktora Marcina Luthera” w tłumaczeniu Samuela L. Zasadiusa (1695-1756), „Doskonały Kancjonał Polski zawierający w sobie pieśni, hymny i psalmy”, wydany po raz pierwszy w Brzegu w 1673 r., „Rajski Ogródeczek Pełen Cnót Krześcijańskich…” Jana Arndta (1555-1621), przetłumaczony przez cieszyńskiego pastora (Zasadiusa) i wydany w Brzegu (1736). Zwieńczeniem „Monumeta…” jest dzieło kluczborskiego XVII-wiecznego duchownego Adma Gdacjusza (1609/1610 – 1688) – „Postilla popularis” wydrukowana pierwotnie w 1651 r. w Lesznie.
Wszystkie teksty opatrzone zostały przedmowami, w tym autorstwa prof. Jana Malickiego[1]. Prof. Jan Malicki i dr Tadeusz Sierny zadbali również, aby staropolskie teksty były czytelne dla współczesnych odbiorców – ich oryginalnym wersom zaprezentowanym w postaci reprintowej towarzyszą wersje uwspółcześnione uwzględniające obecne reguły pisowni, czcionkę i zasady druku.
Promocja w wiślańskiej bibliotece (29.06) zorganizowane zostało przez parafię ewangelicko-augsburską w Wiśle, przy współpracy Biblioteki im. Jana Śniegonia w Wiśle. Na spotkanie przybyła liczna grupa zainteresowanych. Uczestnikami byli m.in. księża – proboszcz wiślańskiej parafii ewangelicko-augsburskiej ks. Waldemar Szajthauer, a także goszczący w Wiśle biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce – ks. Marek Izdebski. Obecni byli również goście z Cieszyna, Bielska oraz innych okolicznych miast, lokalne władze reprezentował sekretarz wiślańskiego Urzędu Miasta – pan Sylwester Foltyn.
Spotkanie prowadziła dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wiśle – dr Renata Czyż. W pierwszej kolejności o „Monumenta Śląskiej Reformacji” mówił dr Tadeusz Sierny, prezes Wydawnictwa Naukowego „Śląsk”, a także redaktor naczelny periodyku „Śląsk”. Przybliżył on słuchaczom przed jakim niełatwym zadaniem trzeba było stanąć, aby wydać teksty powstałe przed kilkoma wiekami, w taki sposób, aby były one zrozumiałe dla współczesnego odbiorcy. Dr Sierny zwrócił uwagę na problemy związane z uwspółcześnieniem staropolskich druków, ujednoliceniem zasad ortograficznych, interpunkcyjnych oraz różnorodności zapisu sprzed stuleci. Przypomniane pisma pozwalają na zetknięcie się z dorobkiem myślowym ludzi sprzed stuleci – podkreślił. Zwrócił jednocześnie uwagę, że zawarta jest w nich wiedza o dawnych czasach, dawnej obyczajowości, duchowości i problemach ludzi żyjących kilkaset lat przed nami.
Z punktu widzenia wartości literacko-kulturowych druki religijne przedstawił prof. Jan Malicki. Swoją wypowiedź Profesor poprzedził wstępem literaturoznawczym, w którym wskazywał na podejmowane już wcześniej próby przypominania dokonań literackich powstałych na Śląsku, m.in. w ramach tzw. Biblioteki Piśmiennictwa Śląskiego, przy zaangażowania znanego śląskiego humanisty – prof. Jana Zaremby. Prelegent zaznaczył, że zainicjowana obecnie seria wydawnicza powinna być zaczątkiem cyklu, który w sposób znacznie szerszy przybliżyłby w przyszłości śląskich twórców i ich dzieła. Jak podkreślił , nazwa cyklu ma dać początek kolekcji, która może objąć także szereg innych tekstów ważnych dla kultury Śląska.
Profesor omówił promowane pozycje przybliżając tło ich powstania, autorów oraz klimat duchowy towarzyszący ich powstawaniu. Przypomniał m.in. sylwetkę Adama Gdacjusza, luterańskiego pastora związanego z Kluczborkiem, kierującego swój zbiór kazań przede wszystkim do swojej zborowej społeczności. Cykl wydany został w jednolitej, charakterystycznej szacie graficznej, na podstawie oryginałów ze zbiorów Biblioteki Śląskiej (współwydawcy cyklu).
W drugiej części spotkania można było zadawać Gościom pytania. Słuchacze interesowali się szczegółami wydania serii upamiętniającej jubileusz Reformacji oraz kwestiami wydawniczymi staropolskich tekstów. Nie zabrakło podziękowań przekazanych przez ks. Szajtahauera inicjatorom wydania tych ważnych luterańskich pism związanych z rozwojem konfesji na Śląsku. Podkreślono ponadto, że ich prezentacja zbiegła się z pamiątką poświęcenia ewangelickiego kościoła Piotra i Pawła w Wiśle, obchodzoną 30 czerwca.
Komplety promowanych tekstów przekazane zostały obecnym na Sali duchownym. Zakończeniem promocyjnego spotkania były rozmowy i kameralne dyskusje przy kawie i śląskim kołaczu przygotowanym przez panie z wiślańskiej parafii.
tekst: dr Aneta M. Sokół
zdjęcia: Piotr Długosz (Miejska Biblioteka Publiczna w Wiśle)
——————————————————————-
[1] Autorami przedmów są – prof. Jan Malicki, prof. Izabela Kaczmarzyk oraz prof. Beata Stuchlik-Surowiak.
