X. Festiwal Kultury Protestanckiej
Otwarte serca.
Wrocławska jesień obrodziła w jubileusze. Już po raz dziesiąty odbył się Festiwal Kultury Protestanckiej, a w jego ramach obchody 500. lat Reformacji w stolicy Dolnego Śląska.
Preludium do tych wydarzeń był panel dyskusyjny w Biurze Parlamentu Europejskiego „Społeczeństwo otwarte – wokół myśli Dietricha Bonhoeffera”. O przemianach społecznych, wyzwaniach i aktualnym przesłaniu myśli „luterańskiego męczennika” rozmawiali ze sobą dr Joachim Klose (z Fundacji Konrada Adenauera), dr Marek Prawda (były Dyrektor Stałego Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce) oraz p. Leszek Gaś (szef Biura Parlamentu Europejskiego we Wrocławiu).
Główny akcent Festiwalu został jednak położony na dzień 21 października, czyli rocznicę pierwszego luterańskiego nabożeństwa, podczas którego kazanie wygłosił proboszcz parafii św. Marii Magdaleny ks. Johannes Hess. Do Wrocławia przybył po studiach w Uniwersytecie w Wittenberdze. Jego instalacja na proboszcza uważana jest za początek Reformacji w mieście, mimo że pisma ks. Marcina Lutra znane były już tutaj wcześniej. Idee Reformacji błyskawicznie się rozprzestrzeniły. Ponad 70 procent społeczności swobodnie przeszła na luteranizm. Zakładano szkoły, hospicja, ustanawiano stypendia dla studentów i ubogich. Z Reformacją identyfikowali się zarówno duchowni, jak i świeccy – na tyle bezkonfliktowo, że Filip Melanchton nazwał Wrocław „najspokojniejszym Kościołem Niemiec”.
Czas reformacji we Wrocławiu przebiegał pokojowo. My mając tę spuściznę nie możemy żyć inaczej. Wrocław może stanowić przykład jak w wielokulturowym mieście można wspólnie żyć. I my jako ewangelicy, rzymskokatoliccy, prawosławni, grekokatolicy, ale też Żydzi budujemy wzajemne relacje na bazie szacunku, tolerancji, a przede wszystkim wzajemnej, chrześcijańskiej miłości – komentował biskup Waldemar Pytel odnosząc się do historii i teraźniejszości miasta.
Pięć wieków później od wspomnianych wydarzeń jubileuszowe kazanie z tego samego miejsca wygłosił ks. dr Martin Junge – były Sekretarz Generalny Światowej Federacji Luterańskiej. Wybór kaznodziei nie był przypadkowy, ponieważ tego samego dnia odbierał on Nagrodę Kościoła im. królewny Anny Wazówny. Duchowny wyraził wdzięczność za zaproszenie na jubileusz i wskazywał na wciąż aktualne zadania stojące przed Kościołem Jezusa Chrystusa.
Nie jest ważna liczebność w Kościele. Liczy się to, co mówi i robi. Nie jego wielkość, lecz świadectwo. Celem Kościoła nie jest liczenie głów, ale opisanie słowami i czynami historii Boga, który w Chrystusie przyszedł na ten świat, aby odkupić całe stworzenie – mówił.
Kościoły stają się coraz bardziej gniewne. Ich wystąpienia często przepełnione są złością. Możemy zapytać: jak gniewny kościół może kiedykolwiek skutecznie głosić przesłanie przebaczenia i łaski? Łaska i gniew po prostu do siebie nie pasują. Przyszłość należy do uśmiechniętego, kochającego Kościoła, gotowego służyć. Pięknie ujął to Paweł w Liście do Galacjan pisząc, że wiara powinna wyrażać się przez miłość i być czynna w miłości (Ga 5,6). To głęboka mądrość. Kościół powinien potwierdzać i przekazywać prawdę Ewangelii poprzez służbę innym w miłości – kontynuował.
Nabożeństwo w całości nagrywane było przez Telewizję Polską, a jego retransmisja odbędzie się 12 listopada o godzinie 8.00 na kanale TVP Kultura.
Tego samego dnia odbyła się otwarta uroczysta sesja we wrocławskim Starym Ratuszu, podczas której wręczono Nagrody Kościoła. Tegorocznymi laureatami zostali wspomniany ks. dr Martin Junge oraz Dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu prof. Piotr Oszczanowski. Zebranych powitali bp Waldemar Pytel i Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, który wskazał na wkład ewangelików w historię i teraźniejszość miasta. Bp Jerzy Samiec przypomniał natomiast pierwszą wizytę w Polsce ks. dr. Martina Junge i podkreślił jego zaangażowanie oraz otwartość względem polskich luteran. Laudację odczytał wiceprezes synodu dr hab. Jerzy Sojka.
Po otrzymaniu porcelanowej statuetki Nagrody Kościoła, prof. Oszczanowski wygłosił referat „Tożsamość – 500 lat Reformacji we Wrocławiu” prezentując przekrój historyczny rozwoju luteranizmu, jego wkład w sztukę i rozwój miasta. Na koniec uroczystości pozdrowienia przekazali bp Tobias Bilz (Kościół Ewangelicko-Luterański Saksonii) oraz generalna superintendent okręgu Görlitz Ewangelickiego Kościoła Berlina Brandenburgii i śląskich Górnych Łużyc ks. Theresa Rinecker.
Dopełnieniem jubileuszowego dnia był wieczorny koncert z okazji Święta Reformacji w Narodowym Forum Muzyki. W programie znalazły się utwory J.S. Bacha oraz J.G. Goldberga w wykonaniu Wrocławskiej Orkiestry Barokowej pod kierownictwem Jarosława Thiela. Na tym nie zakończył się jednak X. Festiwal Kultury Protestanckiej.
W kolejnych dniach, aż do Pamiątki Reformacji, odbywały się koncerty w parafii Opatrzności Bożej, prezentujące muzykę czasów Heinricha Schütza oraz czasów Reformacji, spektakl „Kościół Kobiet” w Biurze Parlamentu Europejskiego, spacery edukacyjne, konferencja na Papieskim Wydziale Teologicznym „Wiara – wczoraj i dziś” oraz sesja poświęcona Dietrichowi Bonhoefferowi. Poza nabożeństwem z okazji 500. lat Reformacji, we Wrocławiu odbyły się jeszcze dwa: w niedzielę 22 października, podczas którego kazanie wygłosił Zwierzchnik Kościoła bp Jerzy Samiec, oraz 31 października na Pamiątkę Reformacji. To ostatnie zamykało Festiwal. Szczegóły programu wraz ze zdjęciami z wydarzeń można znaleźć na stronie Festiwalu Kultury Protestanckiej: fkp.wroclaw.pl.
Wydarzenia organizowane były przez diecezję wrocławską, parafię Opatrzności Bożej oraz Ewangelikalną Wyższą Szkołę Teologiczną i trwały od 20 do 31 października 2023 roku. W ramach jubileuszu odbywała się jednocześnie sesja Synodu Diecezji Wrocławskiej.
Tekst: ks. Paweł Meler, Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska
Zdjęcia: fkp
